Naučnici iz Izraela, zemlje koja je na dobrom putu da vakciniše gotovo čitavu svoju populaciju protiv COVID-19 virusa, zabeležili su više od pet miliona vakcinisanih koji su primili jednu dozu, dok je broj novoobolelih u naglom padu. Međutim, u ovu grupu ne spadaju deca, koja su manje podložna infekciji, navode rezultati ove studije. Početkom godine, objavljen je izveštaj u PLOS – u, eminentnom magazinu o naučnim otkrićima, u kojem su Izraelski naučnici istakli da deca imaju nižu stopu zaraze, a da i ukoliko ukoliko dođe do infekcije, simptomi su znatno blaži u poređenju sa odraslima.

Deca nisu primarni pokretači prenosa u zajednici, zbog drugačijeg imunološkog odgovora na viruse i neprekidnoj izloženosti različitim patogenima i bakterijama u svom okruženju, navode naučnici u ovoj studiji.

Međutim, stanje u Srbiji, u nedeljama za nama, se nikako ne slaže sa ovim tvrdnjama, jer prema prošlonedeljnoj statistici, skoro 20 mališana se nalazi u COVID bolnicama, dok je pre koji dan, nažalost, obeležila tragična vest o smrti bebe stare tek 9 dana zbog posledica ovog virusa, koja se zarazila još u materici, a koja je po rođenju, zbog citokinske oluje, koja dovodi do multisistemskog popuštanja organa, razvila simptome kao odrasli.

„Najveći broj zaražene dece bio je u drugoj polovini februara i prvoj polovini marta, ali ona nisu kao u novembru i decembru zahtevala u velikom broju bolničko lečenje. Uglavnom su to bila deca sa simptomima koji mogu da liče na težu prehladu ili grip, koja u najvećem broju slučajeva ne zahteva hospitalno lečenje“, objasnio je prof. dr Vladislav Vukomanović, inače pomoćnik direktora Instituta za majku i dete „Dr Vukan Čupić“ u Beogradu, zdravstvene ustanove koja zbrinjava najteže obolelu decu.

I kada imaju virus, dečiji PCR može biti negativan

Pomenuto istraživanje u Izraelu okupilo je 637 domaćinstava u kojima su sve osobe, svih starosnih dobi, bile podvrgnute PCR testiranju, dok su neki od učesnika dobili i serološke testove na antitela.

Naučnici su, potom, uzeli nalaze i prilagodili su ih tako da odražavaju ukupnu stopu zaraze i prenosa koronavirusa. Međutim, otkrili su da je od ukupnog broja testirane dece svega 43% podložnija zarazi virusom COVID-19, odnosno da je sposobnost dece da dobiju virus znanto manja u poređenju sa odraslima.

Osim toga, dečiji PCR testovi iako dete ima virus nekada mogu biti negativni, zbog genetskog materijala virusa. Ovo ujedno i objašnjava pretpostavku da deca imaju nižu stopu dijagnoze i uopšte simptoma širom sveta, dok je u Srbiji protokol da se deca do 5 godina ne testiraju na COVID-19, čemu u prilog svedoči i slučaj novinara Dušana Čavića.

Širom sveta, studija za studijom pokazuje da deca i adolescenti čine samo 1 do 3 procenata svih zaraženih slučajeva COVID-19 virusom, a da je još manji procenat onih kojima je potrebna hospitalizacija.

Ali, šta se dešava sa transmisijom virusa sa majke na dete tokom trudnoće, koji je uzdrmao domaću javnost poslednjih dana?

Struka potvrdila: Prenos COVID-19 virusa u trudnoći sa majke na dete je moguć

Najnovija naučna istraživanja Kraljevskog koledža za akušere i ginekologe Velike Britanije, zbog povećanog broja obolele dece širom sveta, a i u Srbiji, zbog britanskoj soja virusa, potvrđuju transmisiju virusa sa majke na bebu tokom trudnoće ili tokom porođaja.

Prof. dr Vukmanović navodi da: „iako se do skoro mislilo da je to nemoguće, najnovija praktična iskustva pokazuju suprotno. Negde u proseku, od dva do tri odsto dogodi se ta vertikalna transmisija“, dodajući da su na lečenju na Institutu za majku i dete „Dr. Vukan Čupić“, imali dve bebe koje su se ovako zarazile“.

Ispitivanje u Velikoj Britaniji rađeno je na 427 trudnica kojima je potvrđen COVID-19, od kojih je oko jedna na pet beba rođena prevremeno sa težom kliničkom slikom i primljena na lečenje na neontalanu jedinicu intenzivne nege. Nešto manje od 20 beba je rođeno izrazito prevremeno (pre 32. nedelje trudnoće), dok su ostale bebe rođene približno terminu (u 37. nedelji i posle).

Šta ovo saznanje predstavlja za transmisiju virusa kroz populaciju?

Svakako je da je potrebno više istraživanja kako bi se bolje razumela uloga dece u prenošenju virusa COVID-19, naročito ako vrtići i školske ustanove podstiču prenos.

Međutim, veruje se da deca i adolescenti nisu ključni pokretači prenosa, čemu u prilog svedoči i Irska studija koja je na 40000 ispitanika utvrdila da deca uzrasta do 15 godina imaju upola manju mogućnost da će dobiti i dalje preneti ovaj soj koronavirusa.

Mnogi lekari, ali i dečiji psiholozi smatraju da je veći rizik od pojave anskioznosti i depresije među decom, zbog zatvorenosti koja traje već više od godinu dana i nemogućnosti za bezbrižnom igrom, nego od zaraze ovim virusom.

Šta štiti decu od izvornog soja COVID-19 virusa?

Specijalisti za zarazne bolesti kažu da postoji više faktora koji štite decu, a jedan od glavnih je imunitet na sezonske koronaviruse, zbog nerazvijenih sinusa i manjih komorbiditeta. Kako znamo da se SARS – CoV – 2 razvija u nazofarinksu, treba napomenuti da se on gradi kod dece čak do 12. godine.

Ovaj soj virusa se često stacionira u nosu, pre nego što se razvije u COVID-19. Nakon toga, on putuje kroz nosne šupljine gde se usput kači za određene receptore zvane ACE2, praveći svoje kopije kako bi stvorio infekciju.

Određeni dokazi sugerišu da deca nemaju toliko ACE2 receptora, pa je to još jedan od razloga zbog čega oni manje oboljevaju.

COVID-19 je i dalje relativno nov virus koji se širi svuda, bez obzira na doba dana, pol ili uzrast, pa su epidemiološke mere, poput čestog i redovnog pranja ruku, nošenja maske i održavanja distance i dalje potrebne, naročito za decu i adolescente, za koje vakcina još uvek nije odobrena.

Tekst uredila: Dejana Barjaktarović
Provera informacija i činjenica: dr Saša Kitanović