Nedavna istraživanja potvrdila su do skoro poznate naučne pretpostavke postojanja uzročno-posledične veze povećanja zagađenja vazduha i pogoršanja raznih kardiovaskularnih i plućnih bolesti. Još konkretnije, najnoviji naučni dokazi sugerišu i na efekte koje zagađenje vazduha ima na širenje Covid-19 virusa u ljudskoj populaciji. Izloženost zagađenom vazduhu povećava rizik od Covid-19 infekcije!
Više od 90% ljudi širom sveta udiše zagađen vazduh
Prema podacima i standardima SZO (Svetska zdravstvena organizacija) čak 91% ljudi na planeti živi u okruženjima gde je vazduh ispod utvrđenih standarda, odnosno da postoji manji ili veći procenat zagađenja.
Stručnjaci američkog udruženja za plućne i respiratorne bolesti nadavno su objavili da skoro polovina američke populacije udiše nezdrav vazduh, kao i da je ta tendencija iz godine u godinu sve negativnija, posebno u poslednje četiri godine.
Eksperti SZO tvrde, da usled zagađenje vazduha na planeti život izgubi 4.2 miliona ljudi svake godine, da je taj broj u porastu iz godine u godinu, i da je ovaj oblik zagađenja glavni uzročnik brojnih respiratornih i kardiovaskularnih oboljenja, brojnih oboljenja reproduktivnih organa, nervnog sistema i razvoja različitih oblika kancera.
Direktna veza zagađenja vazduha, širenja infekcije Covid-19 i povećane smrtnosti obolelih
Dr Stephen Andrew Mein, lekar u Beth Israel Deaconess Medical Center (BIDMC) u Bostonu kaže da je više uporednih studija pokazalo da je dugoročna izloženost zagađenom vazduhu povezana sa povećanim rizikom od infekcije virusom CovID-19.
„Istorijski, zagađenje vazduha povezano je sa lošim ishodima po zdravlje ljudi, uključujući veću smrtnost kao posledica respiratornih oboljenja, najčešće gripa. Novo istraživanje o Covid-19 donosi nove dokaze o štetnim uticajima zagađenja okolnog vazduha i hitne potrebe za rešavanjem krize zagađenja vazduha“, navodi dr Mein.
Takođe, aktuelna istraživanja, kako navode autori, sugerišu da postoji više načina kako zagađenje vazduha može pogoršati ishod kod obolelih od Covid-19, čak i dovesti do smrti.
Zagađenje vazduha može pogoršati imuni sistem osobe, što će u mnogome ugroziti otpornost organizma i dovesti do ozbiljne infekcije u prvom kontaktu čak i sa manjom količinom virusa. Takođe, zagađen vazduh direktno utiče na oštećenje cilija, posebnih izbočina u membranama ćelija u respiratornom traktu koje inače imaju zaštitnu funkciju od respiratornih infekcija. Time je naš respiratorni trakt izloženiji i podložniji infekcijama i tom slučaju virus ima gotovo otvoren put ka našim plućima.
Dve vrste zagađenja vazduha – suspendovane ili fine PM zagađujuće čestice (mešavina čađi, prašine, pepela i dima koje nastaju uglavnom u procesu sagorevanja) i isparenja azot dioksida – pomažu stvaranje enzima koji upravo SARS-Cov-2 ili virus Covid-19 cilja i koristi za širenje unutar ljudskog organizma, zaključak je pomenutog istraživanja. Upravo ovo saznanje do kojeg su došli naučnici predstavlja dokaz veze koja postoji između zagađenja vazduha i širenja Covid-19 virusa.
Autori studije, takođe, upozoravaju da dugoročna izloženost zagađenom vazduhu može povećati rizik čak i kod zdravih ljudi da obole od brojnih kardiovaskularnih, metaboličnih ili plućnih bolesti, koje su opet u uskoj vezi sa visokim rizikom i smrtnog ishoda u slučajevima Covid-19 infekcije.
Poslednje upozorenje lekara i naučnika o potrebi za čistijim vazduhom
Autori pomenute studije takođe su primetili da je smanjena industrijska aktivnost i saobraćaja u vreme brojnih zaključavanja širom planete tokom pandemije doprinela delimičnom opštem poboljšanju zdravlja ljudske populacije, a sve kao posledica smanjenog zagađenja u vazduhu.
Dr Mary Rice, lekar na klinici za plućna obolenja BIDMC medicinskog centra u Bostonu, i jedan od autora studije, potvrdila je da su ona i njene kolege tokom istraživanja došli do podataka dramatičnog smanjenja zagađenja vazduha u brojnim sredinama širom sveta tokom takozvanog „lockdown-a“, odnosno ograničavanja kretanja kao mera prevencije širenja Covid-19 virusa. Shodno tome, ona i njene kolege su ukazale na neophodnost potrebe čitavog čovečanstva za čistijim vazduhom, kao i da će se na taj način u velikoj meri redukovati visoka stopa oboljevanja ne samo od Covid-19 infekcije, već i od drugih neinfektivnih bolesti koje nastaju kao posledica dugotrajnog udisanja nezdravog vazduha, kao i da će se time značajno podići nivo opšteg zdravlja čitave populacije na planeti.
Urgentnost rešavanja problema zagađenog vazduha ništa manja ni u Srbiji, ni u čitavom regionu
Zagađenje vazduha, jedna je od tema za koje su jako bili zainteresovani i građani Srbije i regiona u prethodnom periodu, posebno tokom zimskih dana, kada su po nivou zastupljenosti PM čestica u vazduhu, Beograd i još nekoliko gradova u Srbiji u više navrata bili na samom vrhu liste najzagađenijih gradova na planeti. O urgentnosti rešavanja ovog problema govori i podatak UNEP-a (UNEP – United Nations Environment Programme), koji datira još iz 2018. perioda pre pandemije izazvane Covid-19 virusom, da je uzročnik jedne od pet prevremenih smrti na teritoriji Zapadnog Balkana upravo zagađen vazduh
Nažalost, novijih zvaničnih istraživanja na ovu tema i dalje nema, a posebnu konfuziju u ovu problematiku uneo je dolazak Covid-19, te je i sama metodologija utvrđivanja konkretnih podataka koji bi ukazali na to koliko je ljudi u godini za nama preminulo od posledica zagađenog vazduha postala predmet neslaganja i polemike kako samih lekara, tako i od strane državnih organa zaduženih za vođenje ovakvih evidencija.
Više o fenomenu zagađenog vazduha na prostoru Srbije i čitavog regiona i rizicima koje ova vrsta zagađenja nosi po zdravlje ljudi na ovim prostorima možete pročitati na ovom linku.
Tekst priredio: Nebojša Janković
